Barley in Marathi – बार्ली म्हणजेच जव हे एक असे धान्य आहे, ज्याचे सेवन केल्याने आपल्या शरीराला अनेक पोषक तत्वे मिळतात. यासोबतच हे अनेक आजारांपासून आपले रक्षण करते. जव हे गव्हाच्याच जातीचे धान्य आहे. पण हे गव्हापेक्षा हलके आणि जाड धान्य आहे
आज जरी बार्ली इतर तृणधान्यांच्या तुलनेत तितकीशी लोकप्रिय नसली तरी प्राचीन काळापासून ते धान्यांचा राजा मानले जाते. बार्लीचे उत्पादन केवळ भारतातच नाही तर रशिया, युरोप आणि इतर देशांमध्येही होते. बार्ली चे फ्लेक्स, हुल्ड, पर्ल बार्ली, बार्लीचे पीठ, ग्रिट्स इत्यादीं प्रकार आहेत.
खनिजे आणि जीवनसत्त्वे सोबतच अनेक आवश्यक पोषक घटक यात आढळतात. बार्ली सर्व तृणधान्यांपेक्षा आरोग्यासाठी अधिक फायदेशीर आहे. यामध्ये अनेक औषधी गुणधर्म आहेत जे शरीरातील अनेक प्रकारच्या आजारांपासून बचाव करण्यास मदत करतात. यामध्ये प्रथिने, कॅल्शियम, फायबर आणि पोषक तत्वे भरपूर प्रमाणात असतात जे शरीर निरोगी ठेवतात.
या लेखात आम्ही तुम्हाला बार्ली म्हणजे नक्की काय (barley meaning in marathi), बार्ली मध्ये असणारी पोषक तत्वे आणि बार्ली खाण्याचे फायदे आणि तोटे याबद्दल माहिती देणार आहोत (Barley Grain in Marathi).
बार्ली ला मराठी मध्ये काय म्हणतात? – Barley Meaning in Marathi
बार्ली हे हॉर्डियम वल्गेर या गवतापासून मिळणारे बहुमुखी धान्य आहे. हे गव्हाच्या बेरीसारखे दिसते, जरी ते रंगात थोडे हलके असले तरी त्यात एक खमंग चव आणि चवदार पोत आहे. बार्ली हे पृथ्वीवरील सर्वात प्राचीन लागवडीच्या धान्यांपैकी एक आहे.
प्राचीन काळापासून धार्मिक विधींमध्ये याचा वापर केला जात आहे. संस्कृतमध्ये याला ‘जव’ असे म्हणतात. हे भारतातील एक महत्त्वाचे रब्बी पीक आहे, जे प्रामुख्याने उत्तर भारतात घेतले जाते, या पिकाला गव्हापेक्षा कमी पाणी लागते. हे धान्य, पशुखाद्य, चारा आणि अनेक औद्योगिक वापर (वाइन, बेकरी, पेपर, फायबर पेपर, फायबर बोर्ड सारखी उत्पादने) बनवण्यासाठी वापरले जाते.
देशात बार्लीची लागवड प्रामुख्याने उत्तर प्रदेश, पंजाब, हरियाणा, राजस्थान, मध्य प्रदेश, बिहार, हिमाचल प्रदेश, गुजरात आणि जम्मू-काश्मीरमध्ये केली जाते.
बार्लीचे प्रकार – Types of Barley in Marathi
बार्लीच्या बिया बाजारात वेगवेगळ्या स्वरूपात उपलब्ध आहेत, जे तुमच्या आवडीनुसार तुम्ही विकत घेऊ शकता. येथे आम्ही बार्लीच्या काही लोकप्रिय प्रकारांबद्दल सांगत आहोत:
फ्लेक्स
हा एक बार्ली चा सामान्य प्रकार आहे. बार्लीच बियाणं सपाट करून फ्लेक्स बनविले जाते. याचा उपयोग शिजवलेल्या अन्नात करतात. हे गरम किंवा थंड दोन्ही स्वरूपात खाल्ले जाऊ शकते.
बार्ली पीठ
हे पिठाच्या स्वरूपात वापरले जाते. या पिठापासून गव्हाच्या चपाती प्रमाणे चपाती बनवता येते. याशिवाय जवाच्या पिठापासून भाकरी तसेच ब्रेड सुद्धा बनवले जाते.
ग्रिट्स
हे बार्लीचे जाड पीठ आहे. जे बार्ली च्या बियांच्या वरच्या थरापासून बनवले जाते.
हुल्ड
हा पौष्टिक बार्ली चा प्रकार आहे आहे ज्याला फक्त वरून साफ केले जाते. याला बार्लीचे संपूर्ण रूप देखील म्हटले जाऊ शकते.
पर्ल बार्ली
हा बार्लीचा सर्वात सुंदर प्रकार असल्याचे म्हटले जाते. हे चमकणाऱ्या मोत्यासारखे दिसते. याच्या बिया एकसारख्या आणि पांढर्‍या रंगाच्या असतात. हे प्रामुख्याने सूप आणि सॅलडमध्ये वापरले जाते.
बार्लीमध्ये कोणते पोषक घटक आढळतात – Nutrition Value in Barley
जवामध्ये अनेक पोषक घटक आढळतात. यात कोलेस्टेरॉलचे प्रमाण शून्य असते.
बार्ली मध्ये कार्बोहायड्रेट, प्रथिने, आहारातील फायबर, जीवनसत्त्वे (फोलेट, थायामिन, रिबोफ्लेविन, नियासिन, व्हिटॅमिन बी 6, व्हिटॅमिन सी, व्हिटॅमिन डी, व्हिटॅमिन बी, व्हिटॅमिन ई, व्हिटॅमिन ए, व्हिटॅमिन के) आणि खनिजे (कॅल्शियम, मॅग्नेशियम, लोह) असतात. फॉस्फरस, सोडियम, पोटॅशियम, जस्त इ.) इत्यादी पोषक घटकही बार्ली मध्ये आढळतात.
बार्लीचे आरोग्य फायदे – Health Benefits of Barley in Marathi
मित्रांनो, बार्ली मध्ये खनिजे, जीवनसत्त्वे आणि अनेक आवश्यक पोषक घटक असतात, म्हणूनच त्याचे अनेक आरोग्य फायदे आहेत. आयुर्वेदानुसार बार्ली आरोग्यासाठी खूप फायदेशीर आहे.
बार्लीचे खालील आरोग्य फायदे आहेत.
वजन कमी करण्यासाठी
जे लोक त्यांच्या लठ्ठपणामुळे त्रस्त आहेत त्यांनी त्यांच्या आहारात बार्लीचे सेवन करावे. यामध्ये फायबरचे प्रमाण खूप असते ज्यामुळे चरबी कमी होते आणि वजन संतुलित राहते. लक्षात ठेवा की आपल्या जेवणात बार्ली योग्य प्रमाणात घ्यावी अधिक प्रमाणात घेतल्यास पोट फुगण्याची समस्या उद्भवू शकते.
कोलेस्टेरॉल नियंत्रणात ठेवण्यासाठी
बार्लीमध्ये कोलेस्ट्रॉलचे प्रमाण शून्य असते. हे शरीरातील कोलेस्टेरॉलचे प्रमाण संतुलित ठेवते व खराब कोलेस्ट्रॉल कमी करण्यास मदत करते. कोलेस्ट्रॉल सामान्य केल्याने रक्तदाब नियंत्रणात राहतो आणि हृदयाचे आरोग्यही चांगले राहते. हृदय निरोगी असल्याने हृदयविकाराचा धोका कमी होतो. जर तुम्हाला तुमच्या आहारात कोलेस्ट्रॉल चे प्रमाण कमी करायचे असेल तर आहारात बार्ली चा समावेश नक्की करा.
पचनशक्ती वाढवण्यासाठी
बार्ली शरीराची पचनक्रिया सुरळीत करते आणि चयापचय प्रक्रिया वाढवते. अन्नाचे योग्य पचन झाल्यामुळे बद्धकोष्ठतेसारखा त्रास होत नाही. पचनशक्ती कमकुवत झाल्यामुळे अनेकदा अनेकांना अन्न पचवता येत नाही. यामुळे ते पचनाशी संबंधित समस्यांनी त्रस्त राहतात. बार्लीमध्ये भरपूर प्रमाणात फायबर, व्हिटॅमिन बी, नियासिन असते जे शरीराची पचनशक्ती मजबूत करते.
हाडांसाठी
आजकाल लोकांना हाडांशी संबंधित अनेक समस्या आहेत जसे की हाडे दुखणे, संधिवात इ. याचे मुख्य कारण म्हणजे हाडे कमकुवत होणे आणि कॅल्शियमची कमतरता. या कमतरतांवर मात करण्यासाठी आपल्या आहारात बार्ली ब्रेडचा समावेश करा.
हे शरीराला उच्च प्रथिने देते आणि कॅल्शियमची कमतरता दूर करते. कॅल्शियमची कमतरता दूर केल्याने हाडे फ्रॅक्चर होण्याची शक्यता कमी होते. याशिवाय दात मजबूत करण्यासाठी सुद्धा बार्ली फायदेशीर आहे. ज्यांना दातदुखी किंवा अशक्तपणा आहे त्यांनी बार्लीचा वापर नक्की करावा.
रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत करते
शरीराची प्रतिकारशक्ती बाह्य संक्रमणांपासून संरक्षण करते. बार्ली गवतामध्ये भरपूर प्रमाणात व्हिटॅमिन सी असते जे अनेक रोगांशी लढण्यास मदत करते आणि शरीराची प्रतिकारशक्ती मजबूत करते. याशिवाय जवामध्ये लोह, फायबर असते जे रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवण्यासाठी चांगली भूमिका बजावतात. काही संशोधनांमध्ये, बार्लीला एक चांगला प्रतिकारशक्ती वाहक हि म्हटले गेले आहे.
मधुमेहाच्या रुग्णांसाठी
मधुमेहाचा त्रास असलेल्या लोकांसाठी बार्ली हे एक फायदेशीर धान्य आहे. काही शास्त्रज्ञांच्या मते जवाचे पाणी प्यायल्याने इन्सुलिन तयार होण्यास मदत होते. डायबिटीज टाईप २ च्या रुग्णांनी बार्ली खाल्ल्याने त्यांच्या रक्तातील साखरेची पातळी कमी होते आणि साखर नियंत्रणात राहते. म्हणूनच मधुमेहाच्या रुग्णांनी त्यांच्या आहारात बार्लीचा समावेश करावा.
हे सुद्धा नक्की वाचा
चेस्टनट्स – इतिहास, पाककृती, आरोग्य फायदे | Chestnut in Marathi
‘शतावरी’ एक जादुई औषधी वनस्पती, शतावरीची संपूर्ण माहिती
दुर्मिळ होत चाललेले Kavat Fruit फळ आहे अत्यंत फायदेशीर, जाणून घ्या
Barley Meaning in marathi – फायदे, उपयोग, नुकसान
बार्लीचे दुष्परिणाम – Side Effects of Barley in Marathi
जव खाणे बहुतेक लोकांसाठी सुरक्षित मानले जाते, तथापि, मोठ्या प्रमाणात बार्ली चे सेवन केल्याने पोट खराब होऊ शकते. दुसरीकडे, जर तुम्हाला सेलिआक रोग असेल किंवा ग्लूटेनची ऍलर्जी असेल, तर बार्ली खाल्ल्याने तुमच्या शरीरात एलर्जिक रिएक्शन होऊ शकते.
म्हणूनच, जर तुम्ही पहिल्यांदा बार्लीचे सेवन करणार असाल तर प्रथम ते कमी प्रमाणात घ्या, जेणेकरून शरीरातील त्याची वाईट प्रतिक्रिया आधीच ओळखता येईल. जर तुम्ही जास्त प्रमाणात बार्लीचे सेवन केले असेल किंवा तुम्हाला बार्लीची ऍलर्जी असेल तर शक्य तितक्या लवकर डॉक्टरांना भेटण्याचा सल्ला दिला जातो.
बार्ली कसे वापरावे – How to use Barley in Marathi
जव हे एक फायदेशीर धान्य म्हणून जगभर प्रसिद्ध आहे आणि विविध प्रकारच्या आरोग्य समस्यांवर उपचार करण्यासाठी घरांमध्ये देखील त्याचा वापर केला जातो. ब्रेड आणि सूपसारखे अनेक स्वादिष्ट पदार्थ बार्लीच्या मदतीने बनवले जातात.
आजकाल, अशी अनेक उत्पादने बाजारात उपलब्ध आहेत, जी बार्लीच्या मदतीने बनविली जातात. बार्लीचे सेवन खालील प्रकारे केले जाऊ शकते –
सूप बनवून
इतर धान्यां मध्ये मिश्रीत करून
बार्लीच्या पिठाच्या चपाती बनवून
मित्रांनो, हे होते बार्ली खाण्याचे सर्वात चमत्कारी फायदे (barley benefits in marathi) शरीरासाठी बार्ली खाण्याचे फायदे जाणून घेतल्यानंतर, तुम्ही त्याचा तुमच्या रोजच्या आहारात समावेश केलाच पाहिजे.
आम्ही लेखात बार्लीचे सेवन करण्याचे काही मार्ग देखील सांगितले आहेत, ज्याचा तुम्ही वापरू शकता. नियमित सेवन करताना उल्लेखित बार्लीचे काही तोटे समोर येऊ शकतात जे आम्ही तुम्हाला या लेखात सांगितले आहेत.
अशा परिस्थितीत घाबरून न जाता डॉक्टरांशी संपर्क साधा. बार्लीवर लिहिलेला (barley in Marathi) हा लेख तुमच्या आरोग्यासाठी फायदेशीर ठरेल अशी आशा आहे.
इतर महत्वाचे लेख
गोवर हा संसर्ग नेमका काय? गोवरची लक्षणे आणि उपचार
Moringa in Marathi | शेवगा पानांच्या पावडरचे (मोरिंगा पावडर) फायदे
मसूर डाळ खाण्याचे फायदे व नुकसान (संपूर्ण माहिती) | Lentils in Marathi
