इक्विटीचा मराठीत अर्थ – Equity Meaning in Marathi
Stock Market मध्ये तुम्ही इक्विटी हा शब्द अनेकदा ऐकला असेल, पण तुम्हाला माहिती आहे का इक्विटी आणि शेअरमध्ये काय फरक आहे. जर तुम्हाला माहित नसेल तर आज आपण त्याच बद्दल जाणून घेणार आहोत मराठी मध्ये इक्विटी अर्थ.
equity म्हणजे एखाद्या कंपनी ची मालकी घेणे. जसे के तुम्हाला माहीतच असेल के एखाद्या कंपनी चे shares विकत घेणे म्हणजेच त्या कंपनी चा एक छोटासा हिस्सा विकत घेणे आणि investment च्या भाषेत याच छोट्याशा हिस्स्याला equity म्हणतात. म्हणजेच आपण असेही म्हणू शकतो के एखाद्या कंपनी चे share विकत घेऊन आपण त्या कंपनी ची equity विकत घेत आहोत.
चला आपण या गोष्टीला एका उदाहरणा द्वारे उत्तम रित्या समझून घेऊ.
चला मानूया के ०५ मित्रांनी मिळून प्रत्येकी २ करोड रुपये लावून १० करोड ची एक कंपनी सुरु केली. कंपनी च्या लीगल रेजीस्ट्रेशन मध्ये त्यांनी कंपनी ला एकूण १ करोड shares मध्ये विभागला. आणि सगळ्यांनी मिळून ठरवलं के सगळ्यांनी एकत्र काम करायचं म्हणून सगळ्यांनी कंपनी ची हिस्सेदारी ०५ जणांमध्ये सामान वाटली. म्हणजेच प्रत्येकाला कंपनी च्या एकूण १ करोड shares मधून प्रत्येकी २० लाख shares मिळाले. याचा अर्थ त्या कंपनी च्या १००% equity मधली प्रत्येका कडे २०% equity आहे .
आता काही वर्षानंतर कंपनी च्या वाढीसाठी ०५ करोड ची गरज आहे त्यासाठी त्या ०५ जणांनी कंपनीची एकूण ५०% equity म्हणजे ५० लाख shares IPO मध्ये विकले आणि ०५ करोड जमा केले. याचा अर्थ कंपनी ने जे ५० लाख shares विकले ते त्या कंपनी च्या ५०% equity च्या बरोबर होते. म्हणजेच त्या कंपनी ने IPO मध्ये आपल्या प्रत्येकी १ लाख shares सोबत त्या कंपनी ची १% equity विकली. सोप्या भाषेत समझायचे तर जर आपण या कंपनी चे १ लाख shares विकत घेतले तर आपण त्या कंपनी मध्ये १% मालक बनू.
तर मित्रांनो याचप्रकारे equity म्हणजे एखाद्या कंपनी ची मालकी घेणे. म्हणूनच stock market ला equity market, stock trading ला equity trading आणि stock investing ला equity investing असेही बोलले जाते.
नेहमी लक्षात ठेवा कि जेव्हा आपण एखाद्या कंपनी चे stocks विकत घेतो म्हणजेच आपण त्या कंपनी ची equity विकत घेतो.
इक्विटीचे प्रकार – Types of Equity
इक्विटी ही बाजाराशी निगडीत गुंतवणूक आहे जी निश्चित परतावा देण्याच्या आश्वासनासह येत नाही. इक्विटीवरील परतावा बाजाराच्या कामगिरीवर अवलंबून असतो.
इक्विटी गुंतवणुकीची अनेक श्रेणींमध्ये विभागणी केली जाऊ शकते. इक्विटी गुंतवणुकीचे विस्तृत वर्गीकरण खालीलप्रमाणे आहे –
शेअर्स
कंपनीतील आंशिक मालकीची युनिट्स सामान्यतः शेअर्स म्हणून ओळखली जातात. बॉम्बे स्टॉक एक्स्चेंज किंवा नॅशनल स्टॉक एक्स्चेंज सारख्या नियुक्त स्टॉक एक्स्चेंजद्वारे त्यांचा व्यापार केला जातो (जर ते सूचीबद्ध कंपनीचे BSE किंवा NSE इक्विटी शेअर्स असतील).
शेअर्समधील गुंतवणुकीतून मिळणारा संभाव्य परतावा बराच मोठा असू शकतो परंतु त्यांची जोखीमही तितकीच जास्त असते.
लार्ज-कॅप इक्विटी फंड
हे सुस्थापित लार्ज-कॅप कंपन्यांमध्ये गुंतवणूक करणारे फंड आहेत आणि यात तुलनेने कमी जोखमीवर स्थिर परतावा देण्याची क्षमता आहे.
मिड-कॅप इक्विटी फंड
हे इक्विटी म्युच्युअल फंड मिड-कॅप कंपन्यांच्या शेअर्समध्ये गुंतवले जातात. हे सर्वात फायदेशीर गुंतवणुकीचे पर्याय आहे कारण या फंडांमध्ये जोखिमेचे प्रमाण संतुलित असते.
स्मॉल-कॅप इक्विटी फंड
हे म्युच्युअल फंड (mutual fund) अशा कंपन्यांच्या शेअर्समध्ये गुंतवलेले असतात ज्यांचे बाजार भांडवल कमी असते आणि ते वैविध्यपूर्ण फंडांच्या इतर श्रेणींपेक्षा तुलनेने अधिक अस्थिर असतात.
मल्टी-कॅप फंड
हे म्युच्युअल फंड विविध क्षेत्रांमध्ये आणि बाजार भांडवलामध्ये गुंतवणूक करण्याच्या स्वातंत्र्यासह येतात.
इक्विटी दोन गोष्टींनी बनते
कोणत्याही कंपनीची इक्विटी दोन गोष्टींनी बनलेली असते,
1) शेअर भांडवल आणि 2) राखीव आणि अधिशेष (Reserves and सरप्लस)
शेअर कॅपिटल (share capital)
शेअर कॅपिटल म्हणजे कंपनीचे शेअर्स त्याच्या Face Value ला विकून उभारलेला पैसा. जेव्हा कंपनी स्थापन केली जाते तेव्हा कंपनीच्या शेअरची किंमत निश्चित केली जाते त्याला फेस व्हॅल्यू म्हणतात. यावरच्या शेअरच्या किमतीला प्रीमियम म्हणतात.
Reserves and Surplus
रिझर्व्ह आणि सरप्लस म्हणजे तो पैसे जो कंपनी नफा मिळवून गोळा करते. उदाहरणार्थ, जर कंपनीने सर्व खर्च उचलून या वर्षी 10 कोटी रुपये कमावले, तर हे पैसे कंपनीच्या रिझर्व्ह आणि सरप्लसमध्ये ठेवले जातात. जेणेकरून कंपनी स्वतःच्या व्यवसायात गुंतवणूक करून कंपनीला पुढे नेऊ शकेल. अनेक वेळा कंपनी यातील काही रक्कम आपल्या शेअरधारकांना लाभांश देण्यासाठी वापरते.
या दोन गोष्टी एकत्र करून कंपनीची इक्विटी तयार होते.
कंपनी इक्विटी बद्दल कसे जाणून घ्यावे? How to Know about Company Equity in Marathi
तुम्हाला एखाद्या कंपनीची इक्विटी जाणून घ्यायची असेल , तर त्यासाठी तुम्हाला त्या कंपनीची बॅलन्स शीट पाहावी लागेल जे दरवर्षी कंपन्या त्यांच्या वार्षिक अहवालात देतात. तुम्ही त्या कंपनीच्या मालमत्तेमधून Liabilities वजा करून इक्विटीची गणना करू शकता.
जसे की जर कंपनीच्या Balance sheet अनुसार, तिची मालमत्ता 100 कोटी आहे, आणि Liabilities 30 कोटी आहे, तर तिची इक्विटी असेल,
इक्विटी = एकूण मालमत्ता – एकूण दायित्वे
इक्विटी = 100 कोटी – 30 कोटी = 70 कोटी.
वरील समीकरणाला बॅलन्स शीट समीकरण असेही म्हणतात.
Debt टू इक्विटी – Debt To Equity Meaning In Marathi
डेट-टू-इक्विटी (D/E) गुणोत्तराचा वापर कंपनीच्या आर्थिक लाभाचे मूल्यांकन करण्यासाठी केला जातो आणि कंपनीच्या एकूण दायित्वांना त्याच्या शेअरहोल्डर इक्विटीद्वारे विभाजित करून मोजले जाते.
कॉर्पोरेट फायनान्समध्ये वापरला जाणारा D/E ratio हा महत्त्वाचा मेट्रिक आहे. कंपनी कर्जाच्या ऐवजी पूर्ण मालकीच्या निधीद्वारे तिच्या कामकाजासाठी किती प्रमाणात वित्तपुरवठा करते याचे हे एक मोजमाप आहे. अधिक विशिष्‍टपणे सांगायचे झाले तर, तो व्यवसायातील मंदीच्या परिस्थितीत सर्व थकबाकी कर्ज भरून काढण्‍यासाठी भागधारक इक्विटीच्या क्षमतेचा संदर्भ देते.
डी/ई गुणोत्तरासाठी आवश्यक असलेली माहिती कंपनीच्या बॅलन्स sheet मध्ये असते.
मालमत्ता = दायित्वे + शेअरहोल्डर इक्विटी
ट्रेडिंग ऑन इक्विटी – Trading On Equity Meaning In Marathi
इक्विटीवर व्यापार करणे म्हणजे कर्ज घेतलेल्या भांडवलाचा वापर करून महसूल मिळवणे. इक्विटीवर ट्रेडिंग ही एक आर्थिक प्रक्रिया आहे जेव्हा एखादी कंपनी रोखे, कर्जे, किंवा प्राधान्यकृत स्टॉक वापरून नवीन कर्ज घेते तेव्हा इक्विटीवर ट्रेडिंग होते. त्यानंतर कंपनी या निधीचा वापर मालमत्ता मिळविण्यासाठी करते ज्यामुळे नवीन कर्जाच्या व्याजापेक्षा जास्त परतावा मिळतो.
वैकल्पिकरित्या, इक्विटीवर ट्रेडिंगला आर्थिक लाभ म्हणतात. जर ते कंपनीला नफा मिळविण्यात मदत करत असेल आणि त्याचा परिणाम भागधारकांना त्यांच्या गुंतवणुकीवर जास्त परतावा मिळत असेल तर ते यशस्वी मानले जाते. प्रति शेअर कमाई वाढवण्यासाठी कंपन्या सहसा हा मार्ग वापरतात.
खाजगी इक्विटी म्हणजे काय? Private equity meaning in marathi
खाजगी इक्विटी म्हणजे असा पैसे जे संस्थात्मक आणि किरकोळ गुंतवणूकदार सार्वजनिक कंपन्या घेण्यासाठी किंवा खाजगी कंपन्यांमध्ये गुंतवणूक करण्यासाठी वापरतात. सोप्या भाषेत सांगयचे तर, खाजगी इक्विटी म्हणजे इक्विटी कॅपिटल किंवा मालकीचे शेअर्स ज्यांचे सार्वजनिकरित्या व्यापार होत नाही किंवा स्टॉकच्या विरोधात सूचीबद्ध केले जात नाही.
हे फंड सामान्यतः अधिग्रहण, व्यवसायाचा विस्तार किंवा फर्मचा बॅलन्स शीट मजबूत करण्यासाठी वापरले जातात. एकदा निधी संपला की, प्रायव्हेट इक्विटी फंड भांडवली निधीची दुसरी फेरी वाढवू शकतो किंवा त्यात एकाच वेळी अनेक फंड चालू असू शकतात.
PE फर्म्स व्हेंचर कॅपिटल फर्म्स सारख्या नसतात कारण त्या सार्वजनिक कंपन्यांमध्ये गुंतवणूक करत नाहीत, परंतु त्या आधीच स्थापित आणि जागतिक स्तरावर प्रसिद्ध असल्या तरीही त्या केवळ खाजगी कंपन्यांमध्येच गुंतवणूक करतात.
रिटर्न ऑन इक्विटी (Roe) – Return On Equity Meaning In Marathi
ROE म्हणजे रिटर्न ऑन इक्विटी. ROE हा एक प्रॉफिटेबिलिटी रेशों आहे जे आपल्याला सांगते की कंपनी तिच्या भागधारकांच्या इक्विटीवर किती नफा कमवत आहे.
इक्विटी (ROE) भागधारकांनी कंपनीतील त्यांच्या गुंतवणुकीसाठी कमावलेल्या परताव्याचे मोजमाप करून, ते कंपनीने कमावलेल्या नफ्याचे प्रतिनिधित्व करते. यावरून कंपनीने भागधारकांच्या पैशाचा किती चांगला वापर केला आहे हे दिसून येते.
ROE ची गणना निव्वळ नफ्याला निव्वळ मूल्यानुसार विभागून केली जाते. कंपनीचा ROE कमी असल्यास, हे सूचित करते की कंपनीने भागधारकांनी गुंतवलेले भांडवल कार्यक्षमतेने वापरले नाही.
साधारणपणे, जर एखाद्या कंपनीचे ROE 20% पेक्षा जास्त असेल तर ती चांगली गुंतवणूक मानली जाते.
इतर महत्वाचे लेख,
शेअर मार्केट मध्ये गुंतवणूक कशी करावी: रणनीती, टिप्स, धोके (संपूर्ण माहिती)
इक्विटी म्हणजे काय? अर्थ, व्याख्या, बाजार मूल्य, उदाहरणे
टॉप १० बेस्ट शेयर मार्केट बुक्स मराठी
Bank Overdraft: तुम्हाला अचानक पैशांची गरज भासणार नाही, बँकांची ही सुविधा उपयुक्त आहे
कर्ज चुकवल्यानंतर CIBIL स्कोअर बिघडला आहे, या टिप्सचा अवलंब करून करा ठीक
