Foxtail Millet in Marathi – फॉक्सटेल बाजरी हा आशिया खंडात पिकवल्या जाणार्‍या खाद्यपदार्थांपैकी एक आहे, भारतासह चीनमध्येही याची लागवड केली जाते. चीनमध्ये सुमारे 8,000 वर्षांपूर्वीपासून या बाजरीची लागवड केली जात असल्याचे पुरावे आहे. आपल्या भारतात, दक्षिण भारतात याची लागवड केली जाते, दक्षिण भारतातील वातावरण या पिकासाठी पूर्णपणे अनुकूल आहे.
फॉक्सटेल बाजरीची लागवड चीनमध्ये सामान्य आहे आणि हे धान्य तेथे मोठ्या आवडीने खाल्ले जाते. याचे उत्पादन भारतातही वाढवले जात आहे कारण ते खाण्याचे अनेक फायदे आहेत आणि शरीराला अनेक रोगांपासून वाचवण्यासाठी उपयुक्त धान्य म्हणूनही फॉक्सटेल बाजरी काम करते.
चला तर मग जाणून घेऊया मी फॉक्सटेल मिलेटला मराठी मध्ये काय म्हणतात (foxtail millet meaning in marathi) आणि ते खाण्याचे काय फायदे आहेत!
फॉक्सटेल मिलेट काय आहे – What is Foxtail Millet Called in Marathi
या बाजरीला मराठी मध्ये कांगणी असे म्हणतात, याचे Scientific नाव Setaria italica आहे. फॉक्सटेल बाजरी सकारात्मक धान्यांच्या श्रेणीत येते. याला भरड धान्य असेही म्हणतात.फॉक्सटेल बाजरीच्या बिया लहान आणि पिवळ्या रंगाच्या असतात. ज्याची चव गोड आणि कडू असते.
चीनमध्ये याला चायनीज बाजरी असेही म्हणतात. फॉक्सटेल बाजरी चे पीक तयार होण्यासाठी सुमारे 90 दिवस लागतात. या वनस्पतीची उंची 4 -7 फूट पर्यंत असते, फॉक्सटेल बाजरीच्या बिया खूप लहान सुमारे 2 मिलीमीटर असतात जे एका सालाने झाकलेले असतात. याच्या बियांचा रंग वेगळ्या वेगळ्या प्रदेश मध्ये वेग वेगळा असतो. फॉक्सटेल बाजरीच्या पानांचा आकार 5 सेमी ते 30 सेमी पर्यंत असतो.
फॉक्सटेल बाजरी मध्ये असणारे पोषक तत्वे / Nutritional content of Foxtail Millet in Marathi
| पोषक तत्व | कंगनी ( 100 gm ) |
| कार्बोहायड्रेट | 60 gm |
| प्रोटीन | 12.30 gm |
| फैट | 4.30 gm |
| आयरन | 2.80 gm |
| ऊर्जा | 331 kcal |
| क्रूड फाइबर | 8 gm |
| कैल्शियम | 31 mg |
| फॉस्फोरस | 290 mg |
| ग्लाइसेमिक इंडेक्स | 52 |
| ग्लाइसेमिक लोड | 32 |
Foxtel Millet/कांगणी खाण्याचे फायदे – Benefits of foxtail millet in Marathi
कांगणीमध्ये म्हणजेच फॉक्सटेल बाजरी मध्ये अनेक प्रकारचे पोषक घटक असतात, जे तुमच्या शरीराला पोषण देण्यासोबतच अनेक रोगांशी लढण्यास मदत करतात. यात उपलब्ध लोह आणि कॅल्शियमचे प्रमाण रोगप्रतिकार शक्ती मजबूत करण्यास मदत करतात.
कांगणीमध्ये व्हिटॅमिन बी1, बी2, बी3, लोह, कॅल्शियम, फॉस्फरस, मॅग्नेशियम, प्रोटीन, फायबर, फॉलिक ऍसिड , कार्बोहायड्रेट आढळतात, त्यामुळे या पिकाला याला परिपूर्ण अन्न असेही म्हटले जाते.
वजन कमी करण्यासाठी
ज्यांना आपल्या शरीराचे वजन कमी करायचे आहे, त्यांनी फॉक्सटेल बाजरी त्यांच्या आहारात जरूर खावे, यात कार्बोहायड्रेट्सचे प्रमाण असल्यामुळे, तुम्हाला कमी भूक लागेल आणि कमी अन्न खाल्ल्याने तुमच्या शरीराचे नकोसे असलेलं वजनही कमी होईल.
हाडे मजबूत ठेवण्यासाठी
फॉक्सटेलमध्ये असलेले फॉस्फरस आणि कॅल्शियम हाडे मजबूत ठेवतात. त्यामुळे हाडांमधील सर्व प्रकारची जळजळ दूर होते. यात दाहक-विरोधी गुणधर्म आहेत. संधिवात, स्पॉन्डिलायटिस यासारखे हाडांचे आजार तुमच्या आहारात या पिकाचा समावेश करून सहज दूर करता येतात. अंकुरलेले फॉक्सटेल ऑस्टियोपोरोसिसचा धोका दूर करते आणि हा रोग बरा करण्याची क्षमता देखील त्यात आहे.
मज्जासंस्था निरोगी ठेवते
कॉर्निस/फॉक्सटेल बाजरीच्या अनेक फायद्यांपैकी सर्वात महत्त्वाचा म्हणजे मज्जासंस्था निरोगी ठेवणे. मज्जासंस्थेशी संबंधित अनेक प्रकारच्या समस्या आहेत, जसे की – लहान मुलांमध्ये ताप असताना फिट येणे, अंगभर मुंग्या फिरल्यासारखे वाटणे म्हणजेच मुंग्या येणे, रात्री पाय जळजळ करणे यासारख्या समस्यांमध्ये फॉक्सटेल नक्कीच गुणकारी आहे.सोबतच अल्झायमर, पार्किन्सन्स आणि बेल्स पाल्सी असे काही धोकादायक आजारही आहेत. या सर्व आजारांना तुमच्यापासून दूर ठेवण्याचा एक सोपा उपाय आहे, तो म्हणजे तुमच्या आहारात फॉक्सटेल चा समावेश करा.
मधुमेहामध्ये फायदे
रक्तातील ग्लुकोजची पातळी नियंत्रित ठेवण्यासाठी फायबर महत्त्वाची भूमिका बजावते. फायबर रक्तामध्ये हळूहळू ग्लुकोज सोडण्यास मदत करते. फॉक्सटेल हे फायबर समृद्ध धान्य आहे. त्याचा ग्लायसेमिक इंडेक्स 52 आहे आणि ग्लायसेमिक लोड 32 आहे. म्हणजे 100 ग्रॅम कॉर्न खाल्ल्याने शरीराला 32 GL मिळतात तर 100 ग्रॅम गहू खाल्ल्यास 52 GL मिळतात. अशा प्रकारे आपण असे म्हणू शकतो की मधुमेहामध्ये ग्लुकोज नियंत्रित करण्यासाठी आपल्या आहारात फॉक्सटेल बाजरी चा समावेश करा.
पचनसंस्था निरोगी बनवते
फॉक्सटेल खिचडीसारखे शिजवून गरोदर स्त्रिया आणि लहान मुलांनाही देता येते. हे सहज पचणारे अन्न आहे. पोटदुखीत याचे सेवन केल्यास पोटदुखी बरी होते. बद्धकोष्ठता आणि जुलाबातही हे खूप फायदेशीर आहे.
लघवी करताना होणाऱ्या जळजळी साठी कॉर्नस्टार्चचे सेवन केल्यास ही समस्या बरी होते. हे आतड्यात चांगल्या बॅक्टेरियाच्या वाढीस प्रोत्साहन देते आणि पचनसंस्था निरोगी बनवते.
कर्करोगापासून संरक्षण करतात
कांगणी मध्ये असलेले वनस्पती संयुगे आणि अँटी-ऑक्सिडंट्स कर्करोगापासून संरक्षण करतात. यामध्ये असलेले अँटीऑक्सिडंट्स फ्री रॅडिकल्सच्या प्रभावापासून पेशींचे संरक्षण करतात. परिणामी, कर्करोगाच्या पेशी विकसित होऊ शकत नाहीत. यामध्ये असलेले बीटा कॅरोटीन शरीराला कॅन्सरपासून वाचवते.यामध्ये असलेले व्हिटॅमिन्स आणि मिनरल्स इम्युनिटी मजबूत करतात.
निष्कर्ष
कॉर्निस/फॉक्सटेल बाजरीला सुपर ग्रेन म्हटले जाऊ शकते. आठवड्यातून 2-3 दिवस आपल्या आहारात याचा समावेश करून आपण चांगले आरोग्य मिळवू शकतो. ते आपल्यासाठी जितके फायदेशीर आहे तितकेच ते शेतकरी आणि आपल्या जमिनीसाठीही फायदेशीर आहे. याला उगवण्यासाठी खूप कमी पाणी लागते आणि सोबतच कीटकनाशकांचीही गरज नसते.
इतर महत्वाचे लेख
