कुट्टू म्हणजे काय – Kuttu Meaning in Marathi
कुट्टू एक वन्य वनस्पती आहे. त्याला बकव्हीट असेही म्हणतात. त्याचे वैज्ञानिक नाव फॅगोपायरम एस्क्युलंट आहे. हे Polygonaceae कुटुंबातील आहे. हे गव्हाचे पीठ त्याच्या बिया बारीक करून बनवले जाते.
हे ग्लूटेन-मुक्त आहारामध्ये गणले जाते, ज्यामुळे सेलिआक रोगाने ग्रस्त लोकांसाठी हा एक चांगला पर्याय मानला जातो. बकव्हीटमध्ये अनेक औषधी गुणधर्म आहेत, ज्याबद्दल लेखात आपण अधिक तपशीलवार जाणुन घेणार आहोत.
कुट्टूचे प्रकार – Types of Kuttu in Marathi
रागी कुट्टू
रागी कुट्टू हा एक प्रकारचा भारतीय पारंपारिक फ्लॅटब्रेड आहे जो बाजरीच्या पिठापासून बनवला जातो. अनेक भारतीय राज्यांतील, विशेषतः दक्षिणेतील पाककृतींचा हा अविभाज्य भाग आहे. या प्रकारचा कुट्टू सहसा भाज्या, सांबार, चटणी आणि दही यांच्या सोबत खाल्ला जातो.
ज्वारी कुट्टू
ज्वारीचे कुट्टू ज्वारीच्या पिठापासून बनवले जाते. हे भारताच्या दक्षिणेकडील राज्यांमध्ये लोकप्रिय आहे आणि सामान्यतः सांबार, चटणी आणि दही सोबत खाल्ले जाते. हे हलके आणि पौष्टिक आहे, आणि एक आदर्श नाश्ता पर्याय आहे.
बकव्हीट कुट्टू
बकव्हीट कुट्टू हे गव्हाच्या पिठापासून बनवले जाते. कुट्टू चा हा प्रकार भारताच्या उत्तर आणि पश्चिम भागात लोकप्रिय आहे. बकव्हीट कुट्टू खूप पौष्टिक आहे आणि एक आरोग्यदायी नाश्ता पर्याय मानला जातो.
कुट्टू मध्ये असलेले पौष्टिक घटक – Nutrients in Kuttu
एक कप कुट्टू च्या पिठा मध्ये खालील प्रमाणात पौष्टिक घटक आढळतात.
155 कॅलरीज
6 ग्रॅम प्रथिने
1 ग्रॅम चरबी
33 ग्रॅम कार्बोहायड्रेट
5 ग्रॅम फायबर
कुट्टू चे फायदे – Benefites of Kuttu (Buckwheat) in Marathi
मधुमेह प्रतिबंधात उपयुक्त
कुट्टु मध्ये भरपूर प्रमाणात फायबर असते, वैज्ञानिक संशोधनानुसार, आहारातील फायबर रक्तातील साखरेची पातळी खूप वेगाने वाढण्यापासून रोखण्यास मदत करतात. यासोबतच, बकव्हीटमध्ये अँटीडायबेटिक गुणधर्म आढळतात, जे टाइप 2 मधुमेहावर नियंत्रण ठेवण्यास मदत करतात. त्यामुळे मधुमेहाच्या रुग्णांसाठी कुट्टु चे सेवन फायदेशीर ठरू शकते.
वजन कमी करण्यासाठी प्रभावी
कुट्टु मध्ये फायबर आणि प्रथिने भरपूर असल्यामुळे हे खाल्ल्यावर जास्त वेळ भूक लागत नाही, त्यामुळे तुम्ही जास्त खाणे टाळता. तसेच, बकव्हीटमध्ये खूप कमी प्रमाणात कॅलरीज, संतृप्त चरबी आणि कोलेस्ट्रॉल असते, जे वजन कमी करण्यास मदत करते.
उच्च रक्तदाब नियंत्रित करते
बकव्हीट मॅग्नेशियमचा एक चांगला स्रोत आहे जो रक्तवाहिन्यांना आराम देऊन रक्तदाब सुधारण्यास मदत करतो. हे हानिकारक रसायनांचा वापर न करता नैसर्गिकरित्या उच्च रक्तदाब कमी करते.
हे शरीरातील चांगले कोलेस्टेरॉल वाढवण्यास आणि रक्त परिसंचरण नियंत्रित करण्यास मदत करते, ज्यामुळे तुमचा रक्तदाब नियंत्रणात राहतो.
बकव्हीटमध्ये उच्च दर्जाचे प्रथिने असतात जे अनेक आरोग्य फायदे देतात. अमीनो ऍसिडसह प्रथिनांचे संयोजन कोलेस्ट्रॉलची पातळी कमी करण्यास ते मदत करते.
मजबूत हाडांसाठी
हाडांच्या निरोगी विकासासाठी गव्हाचे पीठ आवश्यक मानले जाते. गव्हाच्या पिठात उपलब्ध मॅंगनीज हाडे मजबूत करण्यास आणि शरीरात कॅल्शियमचे शोषण वाढविण्यास मदत करते.
कुट्टु च्या सेवनाने हाडांमधील ऑस्टियोपोरोसिस नावाच्या आजाराचा धोका बर्‍याच प्रमाणात कमी केला जाऊ शकतो.
प्रोटीनचा चांगला स्रोत
बकव्हीटमध्ये मुबलक प्रमाणात प्रथिने आढळतात, जी आपल्या शरीरासाठी आवश्यक आहे. प्रथिनांचा वापर हार्मोन्स एन्झाईम्स आणि शरीरातील इतर रसायने तयार करण्यासाठी उपयुक्त आहे आणि हाडे, त्वचा, स्नायू, रक्त पेशी यांच्या विकासासाठी प्रथिनांची आवश्यकता असते.
कुट्टू चे तोटे – Disadvantages of Kuttu in Marathi
- ज्यांना बकव्हीटची ऍलर्जी आहे त्यांनी ते सेवन करू नये. यामुळे उलट्या, अस्वस्थता, चक्कर येणे आणि श्वास घेण्यास त्रास होतो.
- कुट्टू चे जास्त प्रमाणात सेवन केल्याने पोटात पेटके आणि गॅस होऊ शकतो कारण त्यात फायबर जास्त असते. इरिटेबल बोवेल सिंड्रोमचा त्रास असलेल्या लोकांनी याचे सेवन करू नये.
- शिळे गव्हाचे पीठ खाल्ल्याने पेशींचे नुकसान होऊ शकते. त्यामुळे अन्नातून विषबाधा होण्याचाही धोका आहे.
हे सुद्धा वाचा –
शमी वनस्पती (संपूर्ण माहिती) | शमीच्या झाडाची पूजा केल्याने होणारे फायदे
अशोकरिष्ट टॉनिक उपयोग, मात्रा आणि नुकसान
बार्ली चे फायदे, उपयोग, नुकसान (संपूर्ण माहिती)
