NOTA in Marathi – राजकीय पक्षाचा उमेदवार तुम्हाला आवडत नसेल आणि त्यातला एकाही उमेदवारा ला तुम्हाला मतदान करायचे नसेल, तर तुम्ही काय कराल? निवडणूक आयोगाने यासाठी व्यवस्था केली आहे. तुम्हाला हवं असेल तर तुम्ही नोटाचं बटण दाबू शकता.
आजच्या या लेखात हे नोटा म्हणजे काय (Nota information in Marathi) याविषयी सविस्तर माहिती जाणून घेणार आहोत.
नोटा म्हणजे काय? Nota Meaning in Marathi
What is nota in marathi – नोटा म्हणजे ‘नन ऑफ द अबव्ह’. आता निवडणुकीत ‘नन ऑफ द अबव्ह’ हे बटण दाबता येईल, असा पर्याय तुमच्यासमोर आहे. हा पर्याय म्हणजे नोटा. नोटा ला मतदान करणे म्हणजे म्हणजे निवडणूक लढविणारा एकही उमेदवार तुम्हाला आवडत नाही.
नोटा हा शब्द निवडणुकीशी संबंधित असून मतदान करताना कोणत्याही नागरिकाला वापरता येतो. मतदाराला मतदान करताना आपल्या जागेवरून उभ्या असलेल्या कोणत्याही पक्षाचा उमेदवार जिंकण्यास सक्षम नाही, असे वाटत असेल, तर इलेक्ट्रॉनिक व्होटिंग मशीन किंवा ईव्हीएममध्ये दिलेले नोटा बटण दाबून त्याला आपले मत कोणत्याही उमेदवाराला न देण्याचा पर्याय निवडता येतो. त्याचबरोबर मतमोजणीच्या वेळी त्या मतदाराचे मतदान नोटामध्ये मोजले जाते.
ईव्हीएम मशीनमध्ये नोटा या बटणाचा रंग गुलाबी असतो.
नोटाचा फुलफॉर्म – Full form of Nota in Marathi
नोटा या शब्दाचे पूर्ण रूप ‘नन ऑफ द अबव्ह ‘ असा आहे म्हणजेच मराठी मध्ये “यापैकी कोणीही नाही”. मतदान यंत्रात ते तुम्हाला नोटाच्या स्वरूपात लिहिलेले आढळते व यंत्रावर त्याची खूणही तयार केलेली आढळते.
नोटा चा वापर पहिल्यांदा कधी केला गेला ?
डिसेंबर २०१३ च्या विधानसभा निवडणुकीत इलेक्ट्रॉनिक व्होटिंग मशीनमध्ये नोटा बटणाचा पर्याय उपलब्ध करून देण्याचे निर्देश भारतीय निवडणूक आयोगाने दिले होते. मतमोजणीच्या वेळी नोटाला दिलेले मतही मोजले जाते. नोटामध्ये किती जणांनी मतदान केले, याचेही मूल्यमापन केले जाते.
कोणताही उमेदवार अपात्र, बेभरवशाचा आणि अपात्र किंवा नापसंत आहे, हा निवडणुकीच्या माध्यमातून मतदाराचे हे नोटा हे मत म्हणजे किती टक्के मतदारांना कोणताही उमेदवार नको आहे, याचाच संदेश आहे.
आपल्या देशात नोटा पद्धत नव्हती, तेव्हा निवडणुकीत मतदान न करता मतदार आपला निषेध नोंदवत असत. अशा प्रकारे मोठ्या संख्येने मतदारांची मते बाद होत होती.
यावर उपाय म्हणून निवडणूक प्रक्रिया आणि राजकारणात प्रामाणिकपणा कायम राहावा यासाठी नोटाचा पर्याय आणण्यात आला. भारत, ग्रीस, युक्रेन, स्पेन, कोलंबिया, रशियासह अनेक देशांमध्ये नोटाचा पर्याय लागू आहे.
नोटा चिन्हा चे प्रतीक (नोटा प्रतीक) – Symbol of Nota in Marathi
ईव्हीएमवरील नोटा च्या चिन्हावर बॅलेट पेपर असून त्यावर क्रॉस मार्क बनवण्यात आला आहे. निवडणूक आयोगाने १८ सप्टेंबर २०१५ रोजी या चिन्हाची निवड केली होती. आणि हे चिन्ह नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ डिझाइन, गुजरात यांनी बनवले आहे.
नोटा ला मतदान झाल्यास काय फरक पडेल?
नोटाच्या पर्यायाचा निवडणुकांच्या निकालावर परिणाम होत नाही. ईव्हीएमवरील नोटा पर्यायाला निवडणूक मूल्य नाही. जरी जास्तीत जास्त मतदान नोटासाठी झाले असले, तरी उर्वरित मतांपैकी जास्तीत जास्त मते मिळवणाऱ्या उमेदवाराला विजयी घोषित केले जाते.
निवडणूक किंमत नसली तरी नोटा पर्याय का वापरला जातो?
नोटा हे बटण तेच लोक वापरतात ज्यांना त्यांच्या मतदारसंघात उभ्या असलेल्या एकाही उमेदवारावर विश्वास नाही. नोटा हा पर्याय अशा लोकांना प्रोत्साहित करतो जे कोणत्याही उमेदवारावर समाधानी नाहीत.
“नकारात्मक मतदानामुळे मतदानात पद्धतशीर बदल होईल आणि राजकीय पक्षांना स्वच्छ उमेदवाराची निवडणूक करण्यास भाग पाडले जाईल.
मतदानाचा अधिकार हा वैधानिक अधिकार असला तरी उमेदवाराला नाकारण्याचा अधिकार हा राज्यघटनेनुसार भाषण आणि अभिव्यक्तीचा मूलभूत अधिकार आहे.
नोटा इतर कोणत्या देशात वापरला जातो?
कोलंबिया, युक्रेन, ब्राझील, बांगलादेश, फिनलंड, स्पेन, स्वीडन, चिली, फ्रान्स, बेल्जियम आणि ग्रीस या देशांनी आपल्या मतदारांना नोटा मतदान करण्याची परवानगी दिली आहे. अमेरिकाही काही प्रकरणांमध्ये याला परवानगी देते. अमेरिकेतील टेक्सास राज्य १९७५ पासून या तरतुदीला परवानगी देते. या पर्यायाला मात्र तिथे विरोधाला सामोरे जावे लागले आहे.
हे सुद्धा वाचा –
1437 Meaning in Marathi | 1437 म्हणजे काय
Kaizen म्हणजे काय? संपूर्ण माहिती
Promo Code काय आहे? कसा वापरावा? संपूर्ण माहिती
