नाचणी खाण्याचे फायदे, नुकसान व उपयोग | Benefits of Ragi in Marathi

Ragi in Marathi – आजच्या बदलत्या जीवनशैलीमुळे बहुतेक लोक कोणत्या ना कोणत्या आजाराने ग्रस्त आहेत. काहींना उच्च रक्तदाबाचा त्रास आहे तर काहींना बद्धकोष्ठतेची समस्या आहे.

कुणाला मधुमेहाची भीती वाटत असेल तर कुणाची रोगप्रतिकारक शक्ती खूपच कमकुवत आहे. याशिवाय असे अनेक आजार आहेत ज्यांचा परिणाम सर्वसामान्यांच्या जीवनावर होत आहे.

आजच्या या लेखात आम्ही तुम्हाला अन्नधान्याच्या अशा एका घटकाबद्दल माहिती देणार आहोत ज्याचे फायदे तर खूप सारे आहेत पण खूपच कमी लोकांना त्याची माहिती आहे तो घटक म्हणजे नाचणी .

जरी भारत हा रागी म्हणजेच नाचणीचा सर्वोच्च उत्पादक असला आणि आपल्या देशाचे नाचणीच्या जागतिक उत्पादनात सुमारे 58% योगदान असले तरी, फार कमी भारतीयांना त्याचे आरोग्य फायदे आणि पौष्टिक मूल्यांची माहिती आहे.

जर तुम्ही सुद्धा अशाच लोकांपैकी एक असाल ज्यांना तुमच्या आहारात नाचणीचा समावेश करण्याच्या फायद्यांविषयी माहिती नसेल, तर आम्ही तुम्हाला या लेखामध्ये नाचणीचे (ragi flour in marathi) अद्भुत असे फायदे सांगणार आहोत? चला तर मग जाणून घेऊया नाचणीचे फायदे (ragi benefits in marathi). 

रागी ला मराठी मध्ये काय म्हणतात? – Ragi Meaning in Marathi 

निरोगी राहण्यासाठी ज्याप्रमाणे फळे आणि भाज्यांचे सेवन आवश्यक आहे. त्याचप्रमाणे धान्याचे म्हणजेच नाचणीचे सेवन देखील फायदेशीर आहे.

नाचणी आपल्या आरोग्यासाठी खूप फायदेशीर आहे, ती दिसायला मोहरीसारखी दिसते. रागीला इंग्रजी भाषेत फिंगर मिलेट असे म्हणतात. तर मराठीत याला रागी आणि नाचनी म्हणतात.

इतिहासापासून आजपर्यंत नाचणीबद्दल अनेक अभ्यास झालेले आहेत. या सर्व अभ्यासात रागीच्या फायद्यांची सविस्तर चर्चा करण्यात आली आहे.

हे एक अन्नधान्य आहे ज्याचा वापर सुमारे 4000 वर्षांपूर्वी सुरू झाला होता. नाचणी किंवा फिंगर ज्वारीची लागवड मैदानी प्रदेशांऐवजी डोंगराळ भागात केली जाते. नाचणीच्या लागवडीसाठी निश्चित वेळ नाही, ती 12 महिने उगवता येते.

इतर अनेक तृणधान्यांपेक्षा नाचणी लवकर काढणीयोग्य होते. यात अमीनो ऍसिड आणि मेथिओनाइन आढळतात, जे बर्याच पिष्टमय पदार्थांमध्ये आढळत नाहीत. रागी मध्ये असे अनेक गुणधर्म आहेत, जे तुम्हाला आजारांपासून दूर ठेवतात.

रागीच्या रोपाची माहिती – Ragi Plant information in Marathi

नाचणीच्या रोपाबद्दल सांगायचे तर ते साधारणपणे एक मीटरपर्यंत उंच असते. Poaceae कुटुंबातील ही नाचणीची वनस्पती कोरड्या भागात उगवली जाते.

भारतासह जगभरात नाचणीची लागवड केली जाते. तसेच शुभ्रा, चिलीका, Vl 149 आणि GPU 45 इत्यादी रागीचे विविध प्रकार आहेत.

Ragi Names in Other Languages

रागी ही वनस्पती Poaceae कुटुंबातील असून तिचे वैज्ञानिक नाव Eleusinae coracaena आहे. भारतात रागीला मराठी सह इतर अनेक भाषांमध्ये वेगळ्या नावाने ओळखले जाते, ज्याची यादी खालीलप्रमाणे आहे.

Finger Millet in Marathi – रागी, मंडुआ, मकरा, मंडल, नचनी
Ragi in English – Finger Millet, Indian Millet, African Millet
Finger Millet in Sanskrit – मधुलिका, नर्तक, भूचरा, कठिन, कणिश
Finger Millet in Oriya – मांडिया, उर्दू-मंडवा
Finger Millet in Konkani – मरूबा धान
Finger Millet in Gujarati – गोन्डो, नाचणे
Finger Millet in Punjabi – चालडोरा, कोदा, कोदों, मंधल
Finger Millet in Rajasthani – रागी
Finger Millet in Bengali – मरुआ
Finger Millet in Marathi – नचीरी, नगली, नाचणी
Finger Millet in Arabic – तैलाबौन
Finger Millet in Persian – मन्डवाह 

रागीचे पोषक तत्व -Ragi Nutritional Value in Marathi

रागी हा एक-दोन नव्हे तर शेकडो गुणांचा खजिना आहे. त्यात अनेक पोषक तत्वे आढळतात, जसे कि,कॅल्शियम, प्रथिने, कार्बोहायड्रेट, पोटॅशियम, फायबर आणि फॉस्फरस इ. याशिवाय अनेक खनिजे आणि जीवनसत्त्वे जसे कि इथर अर्क, अमिनो आम्ल, आयोडीन, मेथोनिन, सोडियम, जस्त, व्हिटॅमिन बी2, व्हिटॅमिन बी1, व्हिटॅमिन बी3, आयर्न मॅग्नेशियम इ त्यात असतात.

हे सर्व घटक मानवी शरीराच्या अवयवांचे कार्य सुधारण्यासाठी आणि रोगापासून त्यांचे संरक्षण करण्यासाठी ओळखले जातात.

हे सुद्धा वाचा – Platelets Meaning in Marathi, आपल्या शरीरात किती प्लेटलेट्स असतात?

रागी चे फायदे – Benefits of Ragi in Marathi

मधुमेहामध्ये नाचणीचे फायदे

डायबिटीजच्या समस्येवर रागी वापरता येते. अलीकडील संशोधन असे सूचित करते की नाचणीमध्ये मधुमेहविरोधी गुणधर्म आहेत, जे मधुमेहाची स्थिती नियंत्रित आणि प्रतिबंधित करण्यासाठी ओळखले जातात.

तसेच नाचणी हा एक ग्लायसेमिक खाद्यपदार्थ आहे जो रक्तातील ग्लुकोज नियंत्रित करण्यासाठी उपयुक्त ठरू शकतो.

निरोगी हृदय आणि कोलेस्ट्रॉल नियंत्रणात नाचणीचे फायदे

नाचणीमध्ये लोह आणि मॅग्नेशियमसारखे पोषक घटक असतात, ज्यामुळे हृदयविकाराचा धोका काही प्रमाणात कमी होतो.

याशिवाय नाचणीमुळे कोलेस्टेरॉल आणि रक्तदाब नियंत्रित करून हृदयविकाराचा धोका कमी होतो.

कोलेस्ट्रॉल कमी करण्यासाठी नाचणीचा आहारात समावेश केला जाऊ शकतो. त्यात असलेले फायटिक ऍसिड आणि आहारातील फायबर कोलेस्ट्रॉल कमी करण्यास उपयुक्त ठरू शकतात.

हाडांच्या विकासासाठी

आपल्या शरीरात हाडे मजबूत असणे खूप गरजेचे आहे. हाडांच्या विकासासाठी नाचणीचे सेवन केले जाऊ शकते.

तांदळाच्या तुलनेत नाचणीमध्ये 30 पट जास्त कॅल्शियम असते आणि हाडांच्या वाढीसाठी आणि मजबूतीसाठी कॅल्शियम सर्वात महत्त्वाचे असते, असे अलीकडील संशोधनातून दिसून आले आहे.

अशा परिस्थितीत जर तुम्ही तुमच्या रोजच्या आहारात नाचणीचे सेवन सुरू केले तर त्याचा तुम्हाला खूप फायदा होईल. नाचणी गर्भवती महिला, लहान मुले आणि प्रौढांसाठी फायदेशीर धान्य आहे.

वजन कमी करण्यासाठी रागी चे फायदे

आजच्या काळात लठ्ठपणा मुले सगळेच त्रासलेले आहेत? अनियमित आणि जंक फूड खाणे यामुळे आपले वजन अनियंत्रितपणे वाढत आहे.

यापासून मुक्त होण्यासाठी आपण अनेक पद्धती वापरतो. वजन कमी करण्यासाठी आपण कमी चरबीयुक्त अन्न खात असतो, अशा परिस्थितीत नाचणी आपल्यासाठी फायदेशीर ठरू शकते कारण त्यात इतर धान्यांच्या तुलनेत कमी प्रमाणात चरबी असते.

भूक कमी करण्यासाठी त्यात ट्रिप्टोफॅन नावाचे अमिनो ऍसिड आढळते. त्यामुळे आपल्याला भूक लागल्याचे जाणवत नाही.

नाचणीचा उत्तम उपयोग सकाळच्या नाश्त्याच्या स्वरूपात केला पाहिजे, जेणेकरून ते खाल्ल्यानंतर आपल्याला दिवसभर भूक लागणार नाही. आणि आपले वजनही नियंत्रित राहील.

नाचणी खाल्ल्यानंतर दिवसभर भूक न लागण्याचे कारण म्हणजे त्यात आढळणारे फायबर आणि प्रोटीनचे प्रमाण आहे, ज्यामुळे आपले पोट दीर्घकाळ भरलेले राहते. आणि वारंवार भूक लागण्याची सवय सुटते.

अशक्तपणासाठी रागीचे फायदे

नाचणी हा नैसर्गिक लोहाचा उत्कृष्ट स्रोत आहे. अशक्तपणा आणि हिमोग्लोबिनची कमी पातळी असलेले रुग्ण त्यांच्या आहारात नाचणीचा समावेश करू शकतात.

व्हिटॅमिन सी लोह शोषण्यास मदत करण्यासाठी ओळखले जाते. लोहाच्या अधिक प्राप्तीसाठी, तुम्ही नाचणी डोसा किंवा नाचणीचे गोळे आहारात भरपूर भाज्या (लिंबू पिळून) किंवा तिखट सांबार सोबत समाविष्ट करू शकता.

त्वचेसाठी रागीचे फायदे

उष्णतेच्या काळात त्वचेचा थेट उष्णतेशी संपर्क आल्याने त्वचेचे खूप नुकसान होते. त्यामुळे टॅनिंगपासून अनेक प्रकारच्या समस्या सुरू होतात. पण नाचणीचे सेवन केल्यास या समस्यांपासून आराम मिळू शकतो.

नाचणीमध्ये फेरुलिक ऍसिड असते जे सूर्याच्या अतिनील किरणांपासून तुमचे संरक्षण करते. याशिवाय वृद्धत्वाची लक्षणे कमी करण्यासाठीही नाचणी फायदेशीर मानली जाते.

वास्तविक, नाचणीमध्ये वृद्धत्वविरोधी गुणधर्म असतात ज्यामुळे चेहऱ्यावरील सुरकुत्या कमी होतात. 

मराठीत रागीचे आणखी काही फायदे

दातांसाठी – जर तुमचे दात कमकुवत असतील किंवा हिरड्यांमधून रक्त येत असेल तर नाचणीच्या सेवनाने या समस्येवर मात करता येते. यामध्ये असलेले कॅल्शियम तुमचे दात मजबूत ठेवते.
बद्धकोष्ठता – जर तुम्हाला बद्धकोष्ठतेची समस्या असेल तर तुम्ही नाचणीचे सेवन करू शकता. यामध्ये असलेले फायबर तुमच्या बद्धकोष्ठतेच्या समस्येपासून आराम देते.
पचन – पचनाशी संबंधित समस्यांमध्येही नाचणीचे सेवन फायदेशीर ठरू शकते.
बुरशीजन्य संक्रमण – नाचणीमध्ये अँटी-बॅक्टेरियल आणि अँटी-इंफ्लेमेटरी गुणधर्म असतात, ज्यामुळे बुरशीजन्य संसर्गापासून आराम मिळतो.
मेंदूसाठी – जर तुम्हाला तणाव, निद्रानाश, डोकेदुखी किंवा नैराश्याची समस्या असेल तर या समस्यांमध्येही नाचणी तुमच्यासाठी फायदेशीर ठरू शकते.
ग्लूटेन फ्री – नाचणी हे ग्लूटेन फ्री तृणधान्य आहे. ज्यांना डॉक्टरांनी फक्त ग्लूटेन मुक्त उत्पादने खाण्याचा सल्ला दिला आहे त्यांच्यासाठी हे फायदेशीर आहे.

मित्रांनो, आत्तापर्यंत तुम्हाला रागीचा मराठी अर्थ ते रागीच्या फायद्यांबद्दल माहिती मिळाली आहे. आता आम्ही तुम्हाला नाचणी कशी वापरायची ते सांगणार आहे.

रागी कशी वापरायची

1. तुम्ही नाचणी डोसा खाऊ शकता.
2. नाचणीच्या पिठाच्या रोट्याचेही सेवन करता येते.
3. नाचणीची चकली बनवता येते.
4. नाचणीच्या पिठाचा हलवा हि बनवता येतो.
5. नाचणीपासून फेस मास्क बनवले जातात.
6. पराठे बनवताना नाचणीचाही वापर करता येतो.
7. इडली बनवण्यासाठीही नाचणीचा वापर केला जातो.

रागी चे नुकसान – Side Effects of Ragi in Marathi

मित्रांनो, नाचणीचे फायदे आणि उपयोगांनंतर आम्ही तुम्हाला नाचणीचे काही तोटे देखील सांगू इच्छितो. याचे कारण असे की, जोपर्यंत तुम्हाला अन्नपदार्थाचे फायदे आणि तोटे माहीत होत नाहीत, तोपर्यंत तुम्ही ते खाऊ इच्छिता की नाही हे ठरवू शकत नाही.

नाचणीमुळे होणारे नुकसान
जर तुम्ही नाचणीचे जास्त प्रमाणात सेवन केले तर तुमच्या किडनीमध्ये स्टोनची समस्या होऊ शकते.
नाचणीचे जास्त सेवन केल्याने पोट फुगणे,पोटात दुखणे यासारख्या समस्या होऊ शकतात.
जर एखाद्या व्यक्तीने नाचणीचे सेवन जास्त केले तर त्या व्यक्तीला जुलाब किंवा उलट्या देखील होऊ शकतात.
जर एखाद्या व्यक्तीला एलर्जी असेल तर त्याने नाचणीचे सेवन करू नये.

टीप – नाचणी कोणताही रोग बरा करू शकत नाही. तसेच, तुम्हाला काही समस्या असल्यास किंवा तुम्ही नाचणीचे सेवन करण्याचा विचार करत असाल तर नक्कीच डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. डॉक्टरांच्या सल्ल्याशिवाय काहीही खाणे हानिकारक असू शकते.

निष्कर्ष
मित्रांनो, या लेखात आम्ही तुम्हाला रागीचा मराठी अर्थ (Ragi Meaning in Marathi) सांगितला आहे. यासोबतच रागीशी संबंधित सर्व माहिती (Ragi information in Marathi) तुम्हाला देण्यात आली आहे.

आता तुम्हाला हवे असल्यास तुम्ही नाचणीचे सेवन करू शकता. परंतु हे लक्षात ठेवा की तुम्ही ते मर्यादित प्रमाणात सेवन करावे.

जर तुम्हाला ही माहिती आवडली असेल तर हा लेख नक्की शेअर करा.

हे सुद्धा वाचा –

तुरटीचे ‘हे’ 10 गुणकारी फायदे आफ्टरशेवसाठी आहेत लाभदायी

शमी वनस्पती (संपूर्ण माहिती) | शमीच्या झाडाची पूजा केल्याने होणारे फायदे

मसूर डाळ खाण्याचे फायदे, नुकसान (संपूर्ण माहिती)

अशोकरिष्ट टॉनिक उपयोग, मात्रा आणि नुकसान