मनुष्याला जीवनात सर्वच बाबतीत प्रगत होण्यासाठी खूप कष्ट करावे लागतात म्हणजे आर्थिक कमाईसाठी श्रम, शिक्षण घेण्यासाठी श्रम किंवा शरीर सुदृढ ठेवण्यासाठी श्रम म्हणजेच जीवनाच्या प्रत्येक क्षेत्रात मनुष्याला श्रम करावे लागतात आणि यामागे एकच मूळ कारण आहे, ते म्हणजे स्वतःमधील बदल.
उद्देश काहीही असो, पण ध्येय हे नेहमी बदलत असते. शास्त्रात असे म्हटले आहे की जो मनुष्य आपले कौशल्य वाढवत राहतो तो सर्व प्रकारे आनंदी होतो आणि जो व्यक्ती आळस आणि गरिबीमुळे कौशल्य विकसित करू शकत नाही, तो नेहमी दुःखात राहतो.
कोणतेही काम पूर्ण करण्यासाठी कौशल्य आवश्यक असते. एखाद्या विशिष्ट क्षेत्रात प्राविण्य असणे हे तुमच्या करिअरमध्ये आणि जीवनाच्या इतर क्षेत्रांमध्ये मोठ्या यशाचे गमक असू शकते.
आजच्या या लेखात आपण या स्किल डेव्हलपमेंट (Skill Development information in Marathi) बद्दल सविस्तर जाणून घेणार आहोत.
कौशल्य म्हणजे काय?- Skills in Marathi
Skill Development बद्दल बोलण्यापूर्वी सर्वप्रथम Skills म्हणजे काय ते समजून घेऊ.
आपण जे काही काम करतो त्यात निपुण असणे म्हणजे कौशल्य विकास, सोप्या भाषेत सांगायचं झालं तर आपणा सर्वांना माहीत आहे की कोणतेही काम यशस्वीपणे करायचे असल्यास ते काम करण्याची ज्ञान, क्षमता आणि योग्यता आपल्यात असली पाहिजे. काम करण्याच्या या गुणांना कौशल्ये म्हणतात आणि एखाद्या विशिष्ट क्षेत्रात तज्ञ होण्यासाठी हि कौशल्ये विकसित केले जाऊ शकतात.
Skills चे दोन प्रकार आहेत – Types of Skills in Marathi
सॉफ्ट स्किल्स – Soft Skills in Marathi
सॉफ्ट स्किल्स म्हणजे अशी कौशल्ये जी माणसाच्या सवयी बनवतात आणि ही कौशल्ये आपण कधीही शिकू शकतो.
उदा. कम्युनिकेशन स्किल हे एक प्रकारचे सॉफ्ट स्किल आहे, जर तुमच्याकडे हे कौशल्य असेल तर तुम्हाला लोकांशी चांगले कसे बोलावे हे शिकावे लागणार नाही. त्यामुळे प्रत्येकाच्या मनात तुमच्याबद्दल चांगले विचार असतील, जसे तुम्ही कुठेही काम करत असाल आणि तुमच्या जवळच्या लोकांशी तुम्ही चांगले बोलला तर ते लोक तुमचा आदर करतील.
दुसरीकडे, जर तुमच्याकडे हे कौशल्य नसेल आणि तुम्ही लोकांशी बोलण्यास संकोच करत असाल म्हणजेच जर तुम्ही introvert व्यक्ती असाल तर इतर लोकांनाही तुमच्याशी बोलायची इच्छा होणार नाही. तर कम्युनिकेशन स्किल हे असे कौशल्य आहे जे ठरवते की तुम्ही कसे माणूस आहात, म्हणून आपण त्याला सॉफ्ट स्किल म्हणू शकतो.
याशिवाय, प्रभावी संवाद, समस्या सोडवणे, टीमवर्क, विश्वासार्हता, संघर्ष निराकरण, नेतृत्व, अनुकूलता इत्यादी सॉफ्ट स्किल्सची अनेक उदाहरणे आहेत.
हार्ड स्किल्स – Hard Skills in Marathi
हार्ड स्किल्स म्हणजे ती कौशल्ये जी तुमच्या नोकरी च्या ठिकाणी वापरली जातात, त्यांना तांत्रिक कौशल्ये असेही म्हणतात,
ही कौशल्ये अभ्यास, अभ्यासक्रम, प्रशिक्षण इत्यादीद्वारे शिकता येतात. ही कौशल्ये विशिष्ट कार्यावर लक्ष केंद्रित करतात.
जसे की मशीन आहे, ते कसे चालवायचे किंवा कोणतेही संगणक सॉफ्टवेअर कसे वापरायचे इत्यादी काम कठोर कौशल्याच्या अंतर्गत येते.
हार्ड स्किल च्या उदाहरणांबद्दल बोलायचे झाले, तर ते खालीलप्रमाणे आहेत –
टायपिंग
कोडिंग
परदेशी भाषा
संगणक कौशल्य
डिजिटल मार्केटिंग
एसइओ तज्ञ
याशिवाय हार्ड स्किल्सची अनेक उदाहरणे देता येतील, जसे की कोडिंगचे उदाहरण घेतले तर कोडिंग मध्येही हार्ड स्किल्स ची आवश्यकता असते.
SKILL DEVELOPMENT म्हणजे काय? What is Skill Development in Marathi
Skill Development म्हणजेच कौशल्य विकास ही व्यक्तीची कौशल्ये सुधारण्याची प्रक्रिया आहे. हे प्रशिक्षण, शिक्षण किंवा अनुभवाद्वारे केले जाऊ शकते. कौशल्य विकासाचे उद्दिष्ट म्हणजे कार्य करण्यासाठी व्यक्तीची क्षमता सुधारणे.
Skill Development ही एक अशी प्रक्रिया आहे जी सामान्यत: तरुणांमधील कौशल्यांमधील अंतर ओळखते. आणि ते अंतर भरण्यासाठी आवश्यक प्रशिक्षण आणि माहिती प्रदान करते.
कौशल्य विकास ही खूप महत्त्वाची गोष्ट आहे, त्यातून व्यक्तीची लपलेली प्रतिभा शोधून काढता येते, त्यामुळे आजकाल सरकारही कौशल्य विकासाकडे खूप लक्ष देत आहे,
राज्य सरकार आणि केंद्र सरकार अशा प्रकारचे कौशल्य विकास कार्यक्रम वेळोवेळी राबवत आहेत, ज्या कार्यक्रमांमध्ये आपल्या देशातील तरुणांची कौशल्ये ओळखून त्यात सुधारणा करण्याचा प्रयत्न केला जातो.
नवीन कौशल्य शिकण्यासाठी कौशल्य विकास हा देखील एक चांगला मार्ग आहे, जर एखादे असे कौशल्य आहे जे तुम्हाला माहित नसेल पण तुम्हाला ते शिकायचे असेल तर तुम्ही ते Skill Development च्या मदतीने शिकू शकता.
Skill Development चा मुख्य उद्देश व्यक्तीची क्षमता वाढवणे हा आहे. यासाठी योग्य मार्गदर्शन, योग्य पायाभूत सुविधा, योग्य संधी उपलब्ध करून दिल्या जातात, जेणेकरून त्यांना त्यांच्या आकांक्षा पूर्ण करण्यास मदत करता येईल.
प्रत्येकासाठी शिक्षण आणि कौशल्ये अत्यंत महत्त्वाची आहेत. कारण याच्या आधारे कोणती व्यक्ती कोणते काम करण्यास पात्र आहे हे ठरविले जाते. त्यामुळे या दोन घटकांना कोणत्याही देशाच्या आर्थिक विकासाचे मूळ म्हणता येईल.
यामुळेच केंद्र आणि राज्य सरकारे त्यांच्या कौशल्य भागीदारांसोबत युवकांना कौशल्य देण्यासाठी विविध कार्यक्रम राबवतात. Skill Development द्वारे, व्यवसायाच्या नफ्यात अधिक वाढ, चांगली कामगिरी, चांगली अचूकता, चांगली गुणवत्ता, उत्तम संवाद, उत्तम भरती आणि करिअरच्या चांगल्या संधी मिळू शकतात
कौशल्य विकासाचे फायदे काय आहेत – Skill Development Benefites in Marathi
कौशल्य विकासाचे अनेक फायदे आहेत, त्यातील काही फायदे खालीलप्रमाणे आहेत:-
1. तुमची एकूण रोजगारक्षमता आणि करिअरच्या शक्यता सुधारणे.
2. तुम्हाला नवीन कौशल्ये आणि ज्ञान शिकण्याची संधी देणे.
3. बदलते तंत्रज्ञान आणि कामाच्या ठिकाणच्या ट्रेंडसह बदलत राहण्यासाठी तुम्हाला मदत करणे.
4. तुमचा वर्तमान कौशल्य संच वाढवणे आणि तुम्हाला तुमच्या भूमिकेत अधिक बहुमुखी बनवणे.
5. तुम्हाला कामावर अधिक जबाबदारी घेण्यास आणि तुमचे करिअर पुढे नेण्यास तुम्हाला सुदृढ बनवणे.
6. तुम्हाला जास्त पगार मिळविण्यासाठी आणि तुमची आर्थिक सुरक्षा सुधारण्यासाठी मदत करणे.
7. तुम्हाला समाधान आणि वैयक्तिक यशाची भावना देणे.
हे सुद्धा वाचा –
MSCIT Course Information in Marathi – अभ्यासक्रम, फायदे, परीक्षा आणि नोकरीच्या शक्यता
MBA – महत्व, प्रकार, जॉब च्या संधी (संपूर्ण माहिती)
BCA म्हणजे काय? पगार, पात्रता, फीस
महोगनी वृक्ष संपूर्ण माहिती, किंमत व लागवड
प्रोमो कोडे म्हणजे काय, संपूर्ण माहिती
